 |
| Bron |
Ik ben alweer een tijdje afgestudeerd en sindsdien werk ik als arts in het ziekenhuis. Gaaf! Ik vind het fantastisch. Patiënten beoordelen, op zoek naar een diagnose en daarna ook echt kunnen helpen met therapie. Dat ik bovendien de kans krijg om met zieke kinderen te werken, vind ik echt heel bijzonder. Je helpt een gezin in een moeilijke, kwetsbare periode, of dat nu 2 nachtjes is of wekenlang. Het betekent dat je 24 uur per dag, 7 dagen in de week beschikbaar moet zijn als ziekenhuis of spoedeisende hulp. En ja, daar horen ook nachtdiensten bij. Voor iedere arts.
 |
| Bron |
Nachtdiensten, zeker in een vak met collega's zoals het mijne, krijgen ritme door eten. Ze drááien om eten, denk ik soms wel eens! Van handjes krakende ribbelchips om 00:45u naar chocolade rond 03:30u, tot een leeg gevoel in je buik als de collega's van de volgende shift 's morgens binnenkomen met dampende bekers koffie.
Nachten geven ruimte voor bijkletsen als er niets te doen is. Of samen mopperen op de postbode, die het overdag heeft gewaagd aan te bellen met een pakketje voor de buren. Terwijl jij probeerde voor te slapen voor je eerste van een reeks van zeven.
In de ochtend is het rillen van de kou, ook al is het hoogzomer, of juist toch zweten op de fiets naar huis, ook al is het herfstig fris. Vaak heb ik gedacht: verandert mijn temperatuurregulatie? Vaak krijg ik een energiestoot als ik uit het ziekenhuis naar buiten stap 's morgens, die algauw gevolgd wordt door een instorting als ik niet snel ga slapen. Naar bed na een nachtdienst doe ik trouwens nooit zonder ontbijt, want ik wil niet wakker worden van de honger om 13:00 uur, maar dit verschilt van persoon tot persoon.
De eerste nacht is altijd het zwaarst: je kunt dan 's avonds je bed niet uit komen.
Maar de tweede en derde nacht zijn niet minder moeilijk. Je moet jezelf dwingen iets sociaals te ondernemen: je voelt je geradbraakt, zelfs als je je feitelijk veel minder uren werkt dan een werkweek met dagdiensten. Je bent er ineens gewoon een stuk langer mee bezig: 's ochtends nog even afbouwen met ontbijt, en 's avonds tussen 20:00 en 22:00 uur aan het 'wachten' tot je weer weg moet.
 |
| Bron |
Nachtdiensten werken: wat mij betreft echt een vak apart.
Het heeft zijn charme, maar kent ook enorme nadelen. Die nadelen heb ik zelf pas leren kennen nadat ik ook echt nachtdiensten ging werken als arts-assistent. Dat maakt dat ik dit stuk wilde schrijven.
Een ander motief was er ook. De Helweek. Een boeksensatie op allerlei blogs in 2015 en 2016. De auteur, mental coach van beroep, daagt je uit om uit je comfort zone te stappen en er een waanzinnig productieve week van te maken. Geen TV. Sociale dingen alleen 's avonds. Elke dag om 5 uur op. Gezond eten.
Klinkt goed, wat mij betreft.
Oja, én één nacht doorhalen. Met wat meer rustmomentjes op de dag erna.
Dat vond ik nou niet oké.
Een nachtdienst werken doe je uit compassie: ziek word je ook in de nacht. Opereren moet soms ook in de nacht. Politie, ambulance, meldkamer, machinisten: allerlei mensen werken verplicht in de nacht. Je doet het ook uit compassie met je collega's: het is niet gezond áltijd nachtdiensten te werken, dus je verdeelt ze met je team.
Je doet het uit nieuwsgierigheid: zou het waar zijn dat "grote trauma's" en "spannende dingen" alleen 's nachts gebeuren? (Antwoord: ja, wel vaker, maar nee, niet alleen maar)
Maar je doet het niet, écht niet, omdat je het "beste uit jezelf wil halen". Omdat je productief wil zijn. Tuurlijk, je kunt best productief zijn in de nacht: ik heb in nachtdiensten zowel blogjes als wetenschappelijke artikelen geschreven. Maar het is absoluut niet de beste tijd, voor je geest of je lichaam.
Hieronder vertel ik waarom.
Voeding
Mensen die regelmatig nachtdiensten werken, hebben meer kans op obesitas, ernstig overgewicht dus.1 Dat heeft verschillende redenen.Zoals ik al schreef, eten veel mensen vaker, omdat dit de nacht een ritme geeft. Net als lunch en tussendoortjes overdag, heb je ook een voedingsritme 's nachts nodig. Maar... omdat je ook niet wakker wil worden van de honger wanneer je eindelijk mag slapen, en misschien ook thuis nog sociaal mee-eet, eet je in een week nachtdiensten algauw een stuk meer.
Bovendien wordt het door het snacken een stuk ongezonder (als je niet zelf je eten maakt zijn er 's avonds ook een stuk minder gezonde eetmogelijkheden op je werkplek!).
Tel daarbij op dat sporten lastiger wordt en dat je biologische klok (die verstoord raakt) ook invloed heeft op je metabolisme. Bam! Je moet wel erg sterk in je schoenen staan om al deze factoren te verslaan.
Mensen die nachtdiensten werken hebben, waarschijnlijk door een combinatie van factoren, meer kans op type 2 diabetes (suikerziekte).2 Daarnaast wordt er gespeculeerd over de grotere kans op allerlei soorten kanker, zoals borstkanker. Onderzoek naar nachtdiensten is echter lastig, zoals je verderop zult lezen.
 |
| Bron* |
Hoe doe ik dit? Ik plan minder sociale afspraken in een nachtdienstweek en zorg er voor dat ik minimaal 1x ga hardlopen. Ik besteed dan geen aandacht aan snelheid of personal records, het gaat om het sporten. Ook fiets ik altijd naar mijn werk.
Mijn eten maak ik altijd zelf en ook 's nachts neem ik snackgroente en fruit mee. Sorry, ik ben dus niet de collega die 's nachts trakteert op chips. Al zal ik er misschien wel een handje van nemen als het me wordt aangeboden ;-)
Andere tips? Op Pinterest vind je er genoeg!
Slapen
Slapen in de eerste nacht doe ik niet, dat vind ik gevaarlijk. Je hebt vaak verschillende nachtdiensten achter elkaar en als je je ritme niet omgooit, blijf je de hele week 's nachts moe. Dat betekent dat ik de eerste dienst vaak lange tijd wakker ben. Gelukkig heb ik na een tijdje leren 'voorslapen'. Iedereen heeft hier zijn eigen voorkeur in, je wordt er gelukkig vanzelf beter in na een tijdje.Door nachtdiensten wordt je slaap overdag (vanaf na de eerste nacht) gefragmenteerder en dat maakt het minder van kwaliteit. Hierdoor voel je je na verschillende diensten mentaal vaak erg moe.
Maar het fijnste? Elke ochtend al die mensen naar hun werk zien gaan en zelf lekker je bedje in kruipen. Hmm, heerlijk, vooral met goede gordijnen en stille buren :-)
 |
| Bron |
Productiever?
De eerste uren van een nacht ben je vaak nog opgewekt. Maar 3-4 uur na je gebruikelijke bedtijd verandert er van alles. Je gaapt eindeloos, denkt trager, typt twee keer hetzelfde. Dit soort symptomen bestrijd je met koffie, en eten, maar dat wil niet zeggen dat je direct productiever wordt. Zelf heb ik veel meer moeite met motivatie in de nacht als het gaat om ingewikkelde taken. Makkelijke taken kan wel, daarom ruim ik vaak mijn mailbox op in een week nachtdiensten, of beantwoordde ik achterstallige mails.Ongezond?
Onderzoek doen naar nachtdiensten is erg lastig. Niet iedereen vult de tijd eromheen hetzelfde in: de één stapt thuis direct zijn bed in, de ander heeft misschien een langere reistijd naar huis en blijft wakker tot de lunch, maar slaapt dan door tot 20:30 uur. Misschien werken mensen met een ongezonde leefstijl juist vaker in de nacht? Ik ken enkele verpleegkundigen die bijna alleen maar 's avonds en 's nachts werken... en herinner ik me nou goed dat zij allemaal rookten?
Er zijn ook andere geluiden. Sommige onderzoeken laten zien dat mensen die in ploegendienst werken zelfs minder vaak ziek lijken te zijn.3 En zelf kom ik er met mijn eigen tips & tricks inmiddels ook best goed doorheen.
Conclusie: zijn nachtdiensten tof, en zou ik jou ooit een helnacht aanraden?
Daar kan ik kort over zijn. Nee en nee.Nachtdiensten kunnen een mooie ervaring zijn, zeker als je eens ruimte hebt te kletsen met een collega die je lang niet spreekt, of als je samen een ernstig zieke patiënt goed door de nacht krijgt. Nachtdiensten kunnen best prima, productief en gezellig zijn. Maar daar tegenover staan een omgedraaid ritme, lastiger sociaal leven en na een aantal nachtdiensten vermoeidheid en emotionele labiliteit, om nog niet te spreken van de nadelige effecten op je eigen gezondheid.
Helweek? Vooral doen als je er zin in hebt, maar zorg gewoon goed voor jezelf en laat die helnacht lekker zitten.
Bronnen
1. Peplonska, B. et al. Association of Rotating Night Shift Work with BMI and Abdominal Obesity among Nurses and Midwives. PLoS One (2015).
2. Pan, A. et al. Rotating night shift work and risk of type 2 diabetes: two prospective cohort studies in women. PLoS Med (2011)
3. Venrooij T van. Werken in ploegendienst niet gerelateerd aan meer ziekteverlof. 14-02-2017. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
* Ik ben niet zo van de pakjes drinken en Cliff bars vind ik overrated als je kijkt naar prijs-kwaliteitverhouding en waste... maar deze foto toont een prima begin :-)
