Living like Larry - Bangladesh again

Het is een lange week geweest. Vermoeiend, leuk, verwarrend, shockerend en nog meer leuks. En nu ga ik op een huis passen. Ik schuif de bank van de muur en kijk tv - een unicum, want een tv heb ik zelf niet. Na een prachtige aflevering van mijn lievelingsserie zap ik nog even naar het journaal. Iets over een zedenzaak, ik krijg het net niet mee. En dan, Bangladesh. Again.

Het instorten van een reusachtige kledingfabriek, Rana Plaza. De fabriek, waar op dat moment meer dan 3000 mensen aan het werk waren, was één dag eerder nog geïnspecteerd en onveilig verklaard. Desalniettemin moest er doorgewerkt worden. Afijn, ik hoef het verhaal vast niet zo uitgebreid toe te lichten als na de brand bij Tazreen eind vorig jaar.
Het dodental is nu opgelopen tot 300 en toen ik dit fragment zag kon ik er niets aan doen, maar ik moest er bijna van huilen.

Bron

Gelukkig zijn 2400 mensen in veiligheid gebracht en zijn er zo'n 61 mensen levend onder het puin vandaan gehaald. Dat vind ik dan wel weer het vermelden waard voor de reddingswerkers, die dag en nacht doorzoeken. Maar natuurlijk blijft het een tragedie, die nu al de grootste fabrieksramp in Bangladesh ooit is.  Mijn H&M-kleding met Bangladesh-etiketjes, brr, ik krijg er koude rillingen van. Moeten mensen daar nu zo'n trauma voor doormaken, of erger nog, voor sterven? Het antwoord is natuurlijk nee.

In Bangladesh zijn arbeiders in hoofdstad Dhaka agressief gaan protesteren. Waarop de politie traangas heeft moeten gebruiken - en de ramp groeit en groeit.  NOS-correspondent Lucas Waagmeester is er niet zeker van dat de onrust verandering teweeg zal brengen. Hij refereert ook aan een recente brand in Pakistan van soortgelijke reusachtige omvang en vraagt zich af "Als dit de wereld niet in beweging brengt, wat moet er dan wel gebeuren?"

En dat vraag ik me dus ook af. Tegelijkertijd kan ik me er niet bij neerleggen - en schrijf ik.

Wat kun je doen?

1. Consuminderen
De eerste stap is het verminderen van de vraag naar dit soort goedkope kleding. Draai dat rokje aan dat H&M-hangertje nou nog eerst eens tien keer om. Heb je dit nodig? Ga je het lang dragen? Ben je gerustgesteld met alleen 'Made in Bangladesh' of heb je liever iets uit een andere winkel? (Zoja: zie hier voor een lijstje!)
Merken die zijn aangetroffen in deze fabriek waren Primark, Mango en het Canadese merk Joe Fresh. Laat deze merken dus maar (even) links liggen.

Waagmeester zegt letterlijk: dit is een economisch boom, groei van een sector die veel te hard is gegaan. En hoe komt dat? Dat komt onder andere omdat wij goedkope kleding willen. En veel, en in snel wisselende collecties alstublieft. Laten we onze verantwoordelijkheid in deze ook nemen door beter na te denken over kleding.

2. Doe iets goeds!
Organiseer nou eens dat kledingruilfeestje waar je al zolang over speculeert. Snuffel bij de kringloop. Vraag je moeder of ze je leert kleding te vermaken en herstellen. Spit je kast door en vind een hele nieuwe garderobe. Leen kleding uit, vraag kleding te leen, koop minder en koop daarna iets extra moois, bij een duurder maar eerlijk merk... Maar doe iets!

3. Roep bedrijven op het matje
Bijvoorbeeld Adidas, dat wel miljoenen uitgaf aan de Olympische Spelen, maar arbeiders naar huis stuurde zonder ontslagvergoeding. Een online petitie is zo getekend.

Meer weten?
- Lees hier een interview met het 'hoofd duurzaamheid' van H&M; Helena Helmersson. Note: ze werkt al 16 jaar bij H&M, maar heeft deze functie pas sinds 2010 (zou die toen pas opgericht zijn?).  Vorm zelf je mening, maar lees alsjeblieft goed wat ze beweert. Het staat mij lang niet allemaal aan. De titel al niet, om mee te beginnen.

- Schrijf je in voor de Schone Kleren nieuwsbrief.

- Eerdere stukjes: over sweatshops en een lijst met tips die ik eerder maakte.

Fijn & fascinerend

* Volle maan die 's nachts de keuken zo mooi verlicht

* Patiënten. Dokters. Ambulanceritten. Infuusjes prikken, mensen geruststellen, medicatie voorschrijven, overleggen met specialisten. De gezondheidszorg in het algemeen: wat is het toch een fascinerende, keivette sector om in te mogen werken. Wat een eer dat mij dit wordt toevertrouwd.

* Appel-banaan-noten cake bakken op zondagochtend, omdat iemand dat zo graag als cadeautje zou willen krijgen

* Het zonnetje dat overdag zo goed haar best doet

* Having my high school best friend back. Niet dat ze ooit helemaal weg was, maar het voelt alsof ze terug is.

* Lange emails van bekenden en onbekenden. Berichtjes uit de Filippijnen. Een uitnodiging voor een feestje in Zweden. Overall: post!

* Dat ik, die ene ochtend dat het regent, zingend naar de bushalte loop. Dat er, als de bus dan te laat is, een jongen met een prachtige hond in zit (een Berner sennenhond, voor wie het zich afvraagt - ja, daar word ik al blij van :)).

* Een voortuin vol knalgele boterbloemen. De eerste vlinder van dit jaar.

* Rennen over het strand, zonverlicht maar koud: dit is wat me adem geeft.

Living like Larry - Dolfijnenindustrie

Als klein meisje vond ik dolfijnen- en zeeleeuwenshows prachtig. Vriendinnetjes die 'dolfijnentrainster!' als toekomstig beroep kozen in mijn vriendenboekje begreep ik dan ook heel goed (zelf schreef ik meestal dierenarts op...). Maar sinds ik The Cove heb gezien, ben ik niet meer zo weg van de dolfijnenindustrie. Sterker nog, ik vind het moeilijk te bevatten dat ik niet eerder zag hoe verwerpelijk het is.

Toen mijn ouders me namelijk ooit mee wilden nemen naar het circus, protesteerde ik luidkeels. Een olifant in gevangenschap, die gekke dansjes moest doen? No way, dat was echt dierenmishandeling! (Mijn welwillende ouders hadden een heel ander circus in gedachten, mind you). Maar ik zag als kind nog niet dat een olifant die danst eigenlijk hetzelfde is als een dolfijn die door een hoepel springt. Nu hoef ik mijn jongere ik niet te belasten met schuldgevoel, maar het is nooit te laat je ideeën bij te stellen.

Eén van de meest indrukwekkende diersoorten op aarde is voor mij de walvis. Van de walvissen vind ik de orka (die dan weer een dolfijnsoort is) het allermooist. Dat zo prachtig begrensde zwart met wit - je had de vis zelf niet mooier kunnen ontwerpen.

Bron

De organisatie achter The Cove plaatste laatste deze link online. Misschien niet het mooiste filmpje dat je ooit zag, maar: inderdaad. Dolfijnen in gevangenschap houden is echt verkeerd. Vooral als je bedenkt dat er wrede manieren zijn om de dolfijnen daadwerkelijk in gevangenschap te krijgen. Daarvoor worden namelijk 'de besten' uitgezocht (moeders gescheiden van hun jong), en de overigen gedood. Mijn vroegere vriendinnetjes hadden vast niet gedacht dat dát bij de baan van dolfijnentrainster zou horen.

Het gebeurt mij regelmatig dat ik in discussies niet precies kan zeggen wat voor mij nou zo 'erg' is aan iets milieuschadends. Denk aan: zwemmen met dolfijnen, teveel water verbruiken door uren te douchen, kaas waarvoor regenwoud gekapt is (maar er komt sojavrije kaas!) en ga zo maar door. Ik kan mijn argumenten heel duidelijk opschrijven - maar in discussies krijg je de meest rare gedachtenkronkels naar je toe geslingerd. "Alle engeltjes zitten bij de milieuclub," zei laatst iemand tegen me. Of: "Nou, Greenpeace, da's pas een bizarre organisatie, moet je daar eens in het bestuur gaan kijken." Ik ben geen betaald journalist, dus tijd om elke uitspraak tot op de bodem uit te zoeken is er niet. Dus wat dan? Dan stopt de discussie vaak. Met (semi-)loved ones wil je geen ruzie.

Maar over de dolfijnenindustrie wilde ik wel meer weten. Het Dolfinarium, een plek die ik eigenlijk wil boycotten, zegt bijvoorbeeld geen dolfijnen te kopen (à $150.000 per dolfijn), maar te fokken. Tsja, is een geboorte in gevangenschap dan eigenlijk wel oké? Ook bedeelt het park zichzelf educatieve doeleinden toe (zoals: het publiek de bedreigingen van zeezoogdieren duidelijk maken). Helaas heb ik daar niets van gemerkt toen ik er als kind was - en ik ben toch best oplettend ;-)

Ik kan niet liegen: het lijkt me geweldig om met een dolfijn te zwemmen. Ik kan me situaties voorstellen waarin ik dat zou doen. Maar zoals Jonathan Safran Foer schrijft over eventueel weer vlees eten: In a different time or place, I might have made different decisions [about eating animals]. The United Kingdom is not the different place I was imagining
Zo denk ik over met dolfijnen zwemmen: this world* is not the different place I was imagining.

Door parken met dolfijnen te bezoeken en met captive dolfijnen te zwemmen, geef je een signaal. 'Hier betaal ik als consument graag voor!' is je signaal om precies te zijn. Zo blijft de dolfijn handelswaar, terwijl het mijns inziens een zeedier is dat niet in gevangenschap hoort te leven. Deze foto vind ik daar zeer illustratief voor:

Bron

De afbeelding is afkomstig uit de verzameling van de 17-jarige Megan, die zichzelf An Ocean Activist noemt.
Overigens heb ik het steeds over The Cove, maar Japan is niet de enige plaats waar dolfijnen massaal geslacht worden. Begin dit jaar gebeurde er dit.

Ik kan geen argumenten pro-dolfijnenfokkerij bedenken (of vinden op internet, for that matter). Mijn eigen standpunt is dan ook dat ik deze industrie niet moet stimuleren, maar alleen ontmoedigen. Voorlopig wil ik dus niet naar het dolfinarium - en ik denk eigenlijk dat niemand daar naartoe zou moeten gaan.

Meer weten over dolfijnenhandel?

1. Dolphin Motion
Een Nederlandse organisatie die zich inzet voor dolfijnen en daarnaast ook voor orka Morgan die in 2010 door het dolfinarium uit zee werd gehaald, wegens verzwakking.

2. Marine Connection
Marine Connection heeft hetzelfde doel: mensen ontmoedigen de dolfijnenlobby te steunen. Zeeparken als dolfinaria zijn niet ter educatie of natuurbescherming: het zijn bedrijven uit op winst, zo lees ik hier. En ik kan er weinig tegenin brengen. De site is iets serieuzer opgezet dan die van dolphin motion. Hier valt te lezen dat je ook door naar Madame Tussaud, London Eye of Legoland te gaan, de omzet van de organisaties achter zeeparken vergroot. Voor het geval je denkt, 'maar het hielp toch autistische kinderen om met dolfijnen te zwemmen?' - kijk hier.
Geloof je niet dat het helpt dolfinaria te boycotten? Klik hier voor de lijst van parken die sloten door te weinig bezoekers.

3. Dolphin Project
Het werk van één van de mannen achter The Cove, tevens de trainer van dolfijn Flipper: Ric O'Barry. "I spent 10 years building that industry up – I spent the last 35 years trying to tear it down"


* Right now. Things might change.

Kernachtig

Leo werkte bij het Krasnapolskyhotel. Als lobbymanager.

Als we over hem praatten, en dat gebeurde vaak, dan noemden we hem naar zijn werkgever.
"Heeft het Krasnapolsky nog gebeld?" vroeg Mar dan aan mij. Of ik zei:
"Ik baal echt van dat gedoe met het Krasnapolskyhotel!"
Het was leuk en ook een beetje spannend, alsof we weer acht waren en een geheim wachtwoord voor onze club hadden. Een wachtwoord dat alleen wij kenden.

Mar woonde boven een rossig café vlakbij de Zeedijk. Als ik bij haar logeerde luisterde ik tot 's ochtends vroeg naar het gerinkel van de glazen en geroezemoes van de cafébezoekers. Ik draaide me om en om op het kleine matrasje tot het licht werd.
Bij Leo logeerde ik nooit.

En toch voelde ik me speciaal, als nooit tevoren. Soms kreeg ik croissantjes met abrikozenjam er heel kunstig in verwerkt, gestolen in een servetje. Leo smokkelde ze met een glimlach naar Mars studentenhokje. Als zij naar college was lagen we uren in bed muziekjes te luisteren, Britpop die ons het bed niet uitkreeg, hoe snel de gitaren ook. Ik at treuzelend - want het was zo fijn dat ik het altijd zo wilde houden - en hij keek toe. Smeerde een boterham met Nutella en kwam weer naast me liggen. Zei nooit zoveel, luisterde liever. Lachte.

Dankzij Mar had ik Leo leren kennen. Wel zo makkelijk, want zij had Leo nooit leuk gevonden. Hij was als alles wat ik nooit mocht hebben - en dan in mensvorm. Als de mierzoete Napoleonsnoepjes die je graag wilde toen je klein was. Niet goed voor je tanden of je buik, en bovendien ging je tong zeer doen als je er te veel at. En toch wilde je er één, en nog één. Zo bewoog ik speels rond Leo, die mij precies gaf wat ik wilde hebben. Het verpakte in precies zo'n mooi rood-groen plasticje. Hij had alleen net zo'n zure kern als dat snoepje. Venijn binnenin waar je te laat achterkomt.

Want algauw was het niet alleen spannend meer, maar ook een beetje verdrietig. Zoals hij mij liet wachten, of erger nog, negeerde. Leo behandelde me als afval, maar de obsessie groeide. Ik wilde niet langs het Krasnapolsky lopen, maar het gebeurde me steeds. Omdat ik nog langs de Slegte wilde, voor ik naar het station ging. Omdat ik wel een wandelingetje kon gebruiken. Omdat ik vlakbij een afspraak had. De Dam werd mijn slenterpleintje. Leo zag ik nooit, maar wel diamanten aan elke vrouwelijke ringvinger. En bont. Het zeurde, en het voelde allesbehalve exclusief. Die croissantjes kon ik vast ook zelf bij een bakker kopen.

Ik wist niet wat me overkwam, onafhankelijk als ik mezelf kende, afhankelijk als ik werd. Napoleon was tenminste onschadelijk vanaf zijn eilandje. Maar Leo werkte op de Dam. Leo niet.


Fictie!

Leukleukleuk

De leukste dingen van de afgelopen maand(en).

* Chocolademelk in Nijmegen!

* Mijn eerste bookcrossing boek vinden in een supertof cafeetje. Ik bleef staan bij de bookcrossing-boekenplank omdat ik werd lastiggevallen, maar dat was ik algauw vergeten toen ik dit boek zag. Ik las wat stukjes en lachte hardop. "Je mag het meenemen hoor!", zei de barman. Dat wist ik wel, maar ik was het niet van plan geweest. Toch maar gedaan. Nu op zoek naar een plek om het ergens achter te laten.

* Sento pace nell'aurora - te luisteren in dit liedje

* Een couchsurfing vriendinnetje ontvangen en haar in twee dagen zoveel mogelijk Nederlands eten voeren (op verzoek, uiteraard). Een beetje ongezond allemaal: hagelslag, stroopwafels, pannenkoeken...maar wel lekker.

* City running: mensen die me naroepen, nakijken, andere lopers die groeten, de buurman die zich spontaan aan me voorstelt, een nieuw snelheidsrecord dankzij een stoplicht, jongens die op een ramen van de coffeeshop bonken en moeten lachen als ik terugzwaai. Gotta love it! <3

* Dat het zo vroeg al licht is, al een paar weken lang. Behalve als ik opsta, want dan is het nog donker.

* Mijn stagebegeleider voor de komende zes weken. Getalenteerd en vriendelijk man. Ik had hem zelf niet beter kunnen uitzoeken ;-)

* Inspiratie

* Zelf mueslirepen bakken. Serieus, ik heb nog nooit zoiets lekkers geproefd (in deze categorie)! Mijn mueslireepverslaving is niet zo goed voor het milieu (want: veel verpakkingsmateriaal!), dus vanaf nu ga ik deze vaker bakken.