Boeken #10 - Uit de tijd vallen

Even prees ik geen boeken meer aan. Het leek namelijk alsof zich daarvoor offline meer mensen interesseerden dan online. Maar eigenlijk kan ik er niet mee stoppen. Vooral niet nu ik dit boek gelezen heb.

David Grossman is een wereldberoemd Israëlisch (Hebreeuws) schrijver. Zijn mooiste boek vind ik de stem van Tamar. Dit boek wordt terecht een meesterwerk genoemd.
Nu las ik Uit de tijd vallen.

David Grossman - Uit de tijd vallen

'Met wat is het vergelijkbaar?'
wordt me soms gevraagd
en ook mijzelf stel ik vaak de vraag:
Is het als een blok beton? Een ijzerstaaf?
Een dichte dam? Een rotsblok van basalt?
Of anders als een ui in schil na schil?
Nee, nee, pardon, dat is het evenmin,
en denkt u niet, meneer,
dat ik een antwoord mijd:
ik weet het werkelijk niet.
Alleen dat het er is. Een feit.
Dat met heel zijn gewicht
op mijn dagen ligt
en mijn leven zuigt.
Genoeg, meneer, vergeeft u me,
meer weet ik werkelijk niet.

Een man en vrouw, ze worden niet bij naam genoemd, verloren hun zoon. Na vijf jaar besluit de man hem te gaan zoeken. Waar? In het rijk tussen leven en dood, opdat hij nog maar eenmaal zijn stem zal kunnen horen... Ga niet! smeekt zijn vrouw - maar rouw wordt verschillend beleefd, anders aangepakt - en de man gaat.

Toneel is het, hoe hij gaat, hoe zij achterblijft en wie hij tegenkomt. Het doet denken aan grootse werken als Orpheus en Eurydice en zelfs een beetje aan het lijden van Odysseus. Maar dan met minder personages, gelukkig, dus minder ingewikkeld.

Dit boek 'een verhaal over verlies' noemen zou volkomen misplaatst zijn. Het is theatraal, groots en meeslepend - zoals ik zei: eerder een toneelstuk dan verhaal. En louter over verlies gaat het ook al niet: het gaat over leven, hoe mensen verschillen, over rouwen, wandelen, geboorte, dood...
Het is een relatief dun boek, maar uitlezen in één avond kan absoluut niet.

Grossman weet, pijnlijk genoeg, waar hij over schrijft. In 2007 verloor hij zijn zoon Uri aan de oorlog tussen Israël en Libanon. Na 7 dagen rouw pakte hij zijn schrijfwerk weer op. Een roman over oorlog, daar was hij mee bezig en die maakt hij af ook (Een vrouw op de vlucht voor een bericht; dit boek ben ik nu aan het lezen). Waanzinnig knap, vind ik, als je zoiets kan. Grossman zegt hierover:
"Wat gebeurde, gebeurde. Na de zeven dagen lamenti ben ik weer gaan schrijven. Ik weet geen andere manier van omgaan met de wereld. Ik begrijp de wereld dóór mijn schrijven."

Behalve schrijver is Grossman ook vredesactivist, zoals dat zo mooi heet. Al lang voordat zijn zoon stierf was hij dat. Een persoonlijke held is het voor mij. De boeken van zo iemand móét je toch wel lezen.

David Grossman - Uit de tijd vallen