Living like Larry - Statiegeld

In maart kwam er een opvallend voorstel door de Tweede Kamer: het statiegeld wordt vanaf 2014 opgeheven! Het idee is van staatssecretaris Joop Atsma (Infrastructuur en Milieu).

De reden? 

'Een statiegeldfles kost een fabrikant 6 cent per stuk' Afschaffen van het systeem zou dus veel geld opleveren voor megabedrijven als Coca-Cola, die inderdaad wat extra geld hard nodig hebben... Gemeenten reageerden boos: wie ging al dat nieuwe zwerfafval dan opruimen? Maar ondanks de weerstand lijkt het idee nu toch definitief door te zijn.

Atsma wijst op de 'strenge regels': in ruil voor het afschaffen van statiegeld, moet het hergebruik van materialen omhoog naar 52%. En anders volgen er: 'strenge sancties'. Oftewel: een boete, een bedrag dat in de ogen van zo'n bedrijf een schijntje is. Makkelijk verdiend dan, die 6 cent per fles, bij een verkoop van 520 miljoen flessen per jaar.

Trouwens, de boete voor een fles op straat gooien gaat dan ook omhoog, van 90 naar 400 euro. Tof, zo'n boete, maar zag jij ooit politie staan terwijl iemand iets liet vallen? Nee dus. Ik denk niet dat er veel geld zal worden opgehaald daarmee.

Terwijl ik me verdiepte in het statiegeldverhaal, werd ik behoorlijk moedeloos. Zeker, recycling kost geld, of dacht je dat die flessen zelf naar hun omsmeltmachines toegingen? Maar dat geld gaat om kosten van nu, niemand heeft het over de kosten van later als we niet recyclen: als wij met z'n allen een oceaan hebben die plastic soep is. Wat het dan kost om al het plastic afval op te ruimen. Of de medische kosten als we dat niet doen, en plastic terecht komt in water, melk, fruit, groente, vlees en vis, met alle gevolgen van dien.

Bovendien denkt Atsma dat de mensen zelf wel zo verstandig zijn om hun flessen terug te brengen. Ehh, zonder statiegeld? Natuurlijk zou ik dat ook het liefste zien; zoals het bij glas gaat. Maar tussen glas en plastic zit een wereld van verschil, denk alleen al maar aan het gewicht. Ga ook eens naar het strand in een land waar geen statiegeld bestaat... gezellig he, tussen de colaflesjes?
Het idee is dat er één plek komt om al je plastic afval in te leveren. Dat klinkt heel mooi, maar het Plastic Heroes systeem werkt nog niet eens vlekkeloos. In mijn gemeente kan ik bijvoorbeeld dichterbij dan 5 km géén plastic inleveren. In andere gemeentes kan het helemaal niet.

Statiegeld lijkt mij hartstikke efficiënt en milieuvriendelijk (en ik neem aan dat ik dat niet uit hoef te leggen). Er wordt al jaren geprobeerd ook op kleine flesjes statiegeld te heffen.Via Echte Held (toffe slogan ook: een echte held kiest statiegeld) ontdekte ik dat de onderbouwing van dhr. Atsma berust op foutieve gegevens. Het rapport waarop hij zich baseert, is geschreven in opdracht van frisdrankproducenten. Bovendien lieten Aldi en Lidl protest horen: het zal voor hun alleen duurder worden.

Dus wat gebeurt er hier? Er wordt een regeling opgesteld in opdracht van (delen van) het bedrijfsleven, om in het bedrijfsleven kosten te besparen. De burger heeft er geen voordeel bij, waarschijnlijk wel nadeel: meer plastic zwerfafval. Wat klopt er niet?
Op de site van de Rijksoverheid geeft Atsma dit trouwens letterlijk toe: Het bedrijfsleven heeft echter in meerderheid de wens om op termijn de stroom die nu via de supermarkten loopt, te laten inzamelen door de gemeente staat er te lezen. Sinds wanneer werkt politiek in opdracht van het bedrijfsleven?


Wat kun je doen?
Als reactie op mijn vorige stukje kwam vaak voorbij dat we de invloed van de politiek niet moeten overschatten. Mee eens, maar in dit geval is het belangrijk om haar wél serieus te nemen: het plan om statiegeld af te schaffen ligt er. Helaas.

1. Op Echte Held kun je een petitie tekenen waarin je aangeeft voor statiegeld op kleine en grote flessen te zijn. Hoewel ik geen idee heb van hoe flexibel de politiek is, wil ik niet negativisme de overhand geven: let's try! Met filmpje om Lord of the Rings-fans te overtuigen ;-)


2. Terecht wordt in discussies genoemd: een bewust mens leeft vanzelf duurzamer, mens, DIY! Het is toch ook veel leuker om zelf smoothies te maken in plaats van de zoveelste fles cola in huis te halen. Investeer in een limonadekan, serveer limonade en water, koop sap uit glazen flessen (dat wordt voorlopig nog wel gerecycled...).

3. Informeer naar inleveren van plastic afval in jouw gemeente. En, nouja, toch maar blijven inleveren dan...